Przepona to mięsień, który nurtuje wielu osteopatów i fizjoterapeutów. Wiele razy na szkoleniach słyszałem o tym, że należy zbadać przeponę u swoich pacjentów. Nie traktowałem tego serio, bo jaki związek może mieć przepona z barkiem, szyją albo miednicą? Dzisiaj zagłębimy się w świat anatomii, aby choć trochę poznać połączenia anatomiczne przepony.  

Trochę anatomii

Przepona jest mięśniem  przypominającym kopułę z jej wierzchołkiem zwróconym w kierunku głowy i oddzielającym jamę brzuszną od klatki piersiowej. Przyczepia się do wewnętrznej strony żeber, kręgów lędźwiowych i mostka. Na szczycie przepony znajdują się otwory przez, które przechodzi przełyk, aorta brzuszna, żyła główna dolna.

Zdjęcie nr 1. Przepona. Widok od dołu.

Przepona jest głównym mięśniem oddechowym. Napinając się podczas wdechu struktura ta ulega obniżeniu i spłaszczeniu. Dzięki temu w klatce piersiowej wytwarza się podciśnienie, które wciąga powietrze do płuc. Innymi dodatkowymi mięśniami wdechowymi są np. mięśnie pochyłe i mięśnie piersiowe mniejsze, które w momencie gdy przepona jest niewydolna wspierają jej pracę.

Główne zadania przepony

Oprócz funkcji oddechowej przepona poprzez swoją rytmiczną pracę wspomaga przepływ krwi żylnej oraz limfy. Dlatego warto pracować nad przeponą w przypadku pacjentów, którzy zmagają się z bólami kręgosłupa bądź obrzękami kończyn dolnych.

Kolejnym zadaniem pośrednim przepony jest stabilizacja odcinka lędźwiowego. Przy wdechu przepona ulega obniżeniu i zwiększa ciśnienie w jamie brzusznej, gdy do tego wstrzymamy powietrze nasz odcinek lędźwiowy będzie dobrze ustabilizowany.

Jakie są połączenia anatomiczne przepony?

– Pierwszym połączeniem, które przychodzi mi na myśl jest połączenie przepony z mięśniem lędźwiowym większym. Jeśli kogoś boli odcinek lędźwiowy warto zbadać i rozluźnić przeponę.

– Jeśli występują dysfunkcje na poziomie przejścia piersiowo-lędźwiowego również należy sprawdzić przeponę.

– U pacjentów z rwą udową również warto testować przeponę, gdyż może ona mieć wpływ na zwiększenie ucisku na nerw udowy.

– W momencie gdy, przepona pracuje w skróceniu może dojść do wzmożonej pracy mięśni pochyłych i mięśni piersiowych mniejszych. Dzieje się tak często u pacjentów, którzy większość dnia pracują siedząc.

– Osłabienie mięśni otaczających przełyk, w tym przepony, może spowodować przepuklinę rozworu przełykowego.

To są niektóre z połączeń przepony z innymi strukturami naszego ciała. Jeśli porządnie przysiądziecie do anatomii, to będziecie w stanie znaleźć ich jeszcze więcej. O innych połączeniach anatomicznych w naszym ciele można przeczytać we wpisie Mięsień biodrowo-lędźwiowy w praktyce osteopaty.

Teraz należałoby zadać pytanie: Gdzie leży główna przyczyna nieprawidłowej pracy przepony?

Ja znalazłem dwie podstawowe przyczyny.

Jedna to zły tor oddechowy. Anatomicznym torem oddechowym jest tor przeponowy. To dzięki niemu przepona pracuje w pełnej okazałości. W momencie, gdy zaczynamy oddychać torem górno-żebrowym przepona musi pracować wbrew jej biomechanicznemu zadaniu. W pewnym momencie dochodzi do „odwróconego oddechu” czyli sytuacji, w której nabieramy powietrze dodatkowo wciągając brzuch. W ten sposób znacząco ograniczamy możliwości pracy przepony. Sprawdźcie, jak to u Was wygląda. Chcesz, aby przepona pracowała prawidłowo, skup się na oddychaniu „brzuchem”. Prawidłowy tor przeponowy będzie objawiał się tym, że twój pępek będzie rytmicznie unosił się i opadał.

Zdjęcie nr 2. Prawidłowy tor przeponowy.

Drugą przyczyną nieprawidłowej pracy przepony jest pozycja siedząca. Pozycja ta ogranicza wypychanie brzucha poprzez zgięte nogi w biodrach. Oprócz tego pozycja siedząca powoduje skrócenie przepony. Spowodowane jest to naszą „przygarbioną” pozycją pracy. Tzw. pozycja zamknięta powoduje mniejsze możliwości pracy przepony. Taka pozycja może powodować wzmożone napięcie mięśni pochyłych, a przez bóle szyi. Więcej o tym problemie można przeczytać we wpisie: Mięśnie pochyłe – od anatomii do leczenia.

Leczenie przepony

Jedną z podstawowych technik rozluźniania przepony jest technika opisana poniżej.

• Pacjent: w leżeniu na plecach, nogi ugięte w stawach biodrowych i kolanowych, stopy na kozetce.
• Terapeuta: Siedzi za pacjentem. Chwyt palcami za łuki żebrowe, obustronnie.
• Wykonanie: Pacjent wykonuje wdech klatką piersiową, terapeuta idzie za ruchem żeber. Przy maks. wdechu zatrzymuje ruch żeber i utrzymuje go podczas wydechu pacjenta. Warto powtórzyć 3 razy.

Zdjęcie nr 3. Technika na przeponę.

Natomiast, jeśli chcesz utrzymać przeponę w dobrej formie: Usiądź prosto i oddychaj „brzuchem”!

Bibliografia:

1. Padula CA, Yeaw E. Inspiratory muscle training: integrative review.Research & Theory For Nursing Practice. 2006 Winter;20(4):291–304.
2. Calais-Germaine B. Anatomy of movement. Eastland Press; 1993. pp88-9.
3. Netter FM. Atlas of human anatomy. 2nd ed. Novartis; 1997.

Zdjęcia:

1. www.freepik.com.

Strona główna

Osteopatia

Kontakt

O mnie