Nerw kulszowy jest końcową gałęzią splotu krzyżowego i najdłuższym oraz najgrubszym nerwem. Opowiada zarówno za unerwienie czuciowe, jak i ruchowe. Nerw ten jest tworzony przez gałęzie L5, S1, S2, a niekiedy również przez L4 oraz S3.

Nerw kulszowy – Anatomia

Górna część nerwu kulszowego jest spłaszczona i stanowi taśmę szerokości od 10 do 15 mm i grubości około 5 mm. Powstaje w miednicy mniejszej w przestrzeni ograniczonej od od przodu tylnym brzegiem mięśnia zasłaniacza wewnętrznego, kolcem kulszowym i więzadłem krzyżowo-kulszowym. Od tyłu zaś ogranicza go brzeg dolny mięśnia gruszkowatego. Nerw kulszowy opuszcza miednicę mniejszą przez otwór kulszowy, a niekiedy przez dolny brzeg mięśnia gruszkowatego. Następnie kieruje się niemal pionowo ku dołowi w kierunku dołu podkolanowego.

W odcinku pośladkowym nerw kulszowy leży do tyłu od stawu biodrowego i szyjki kości udowej. Znajduje się tu mniej więcej w połowie odległości między krętarzem większym a guzem kulszowym. To właśnie w to miejsce kieruje się igłę podczas znieczulania tego nerwu.

Z kolei w odcinku udowym nerw kulszowy przebiega w tkance łącznej na tylnej powierzchni mięśnia przywodziciela wielkiego, przykryty przez mięśnie zginacze uda. Można stwierdzić, że w tym odcinku przebiega samotnie, gdyż zwykle towarzyszy mu tylko drobna tętniczka.

Nerw kulszowy – unerwienie

Nerw kulszowy dzieli się na dwie gałęzie końcowe – piszczelową i strzałkową, przy czym podział ten może się odbywać na różnej wysokości.

Gałąź piszczelowa oddaje własne gałęzie:

• mięśniowe – do połowy bliższej mięśnia półścięgnistego, do mięśnia półbłoniastego i części mięśnia przywodziciela wielkiego oraz do połowy dalszej mięśnia półścięgnistego i głowy długiej mięśnia dwugłowego uda;
• stawową – do tylko-przyśrodkowej części stawu kolanowego.

Gałąź strzałkowa również oddaje gałęzie:

• mięśniową – do głowy krótkiej mięśnia dwugłowego uda;
• stawową – do części tylko-bocznej stawu kolanowego.

Unaczynienie

Do nerwu kulszowego dochodzi 5 tętnic. Głównym źródłem jego ukrwienia jest gałąź tętnicy pośladkowej dolnej, która ciągnie się niekiedy aż do dołu podkolanowego. Pozostałe 4 tętniczki są słabsze, odchodzą od tętnicy przyśrodkowej okalającej udo i od 3 tętnic przeszywających.

Funkcje

Nerw kulszowy zaopatruje mięśnie tylnej części uda (zginacze) oraz ruchowo i czuciowo całe podudzie wraz ze stopą. Wyjątkiem jest skóra przednio-przyśrodkowej powierzchni goleni i przyśrodkowego brzegu stopy, gdyż za jej unerwienie odpowiada nerw udowo-goleniowy.

Rwa kulszowa

Rwa kulszowa jest najczęstszym zespołem objawów uszkodzenia tego nerwu. Powstaje w wyniku podrażnienia jego włókien, gdy jest on rozciągnięty przy zgięciu uda i wyprostowanej kończynie w kolanie. Przyczyną jest zwykle uciśnięcie korzeni nerwowych w wyniku zmian zwyrodnieniowych kręgów lub przepukliny krążka międzykręgowego. Pacjent może opisywać ten stan jako naciągnięty nerw kulszowy.

Charakterystycznym objawem jest ból promieniujący od pośladka do uda lub podudzia. Występują również zaburzenia czucia po zewnętrznej stronie podudzia i w obrębie stopy. Dodatkowo pojawiają się objawy uszkodzenia ruchowego takie jak osłabienie siły mięśniowej i zniesienie odruchów głębokich. Objawia się to porażeniem mięśni podudzia i stopy, co z kolei powoduje tzw. chód koguci. Więcej na temat rwy kulszowej można przeczytać tutaj.

Nerw kulszowy leczenie

W przypadku stanów opisywanych jako rwa kulszowa jest możliwe leczenie fizjoterapeutyczne i osteopatyczne. W takich przypadkach niezwykle ważne jest postępowanie delikatne i mające na celu zmniejszenie dolegliwości bólowych.

Do takiego leczenia zaliczamy:

• techniki drenażowe
• techniki strain-counterstrain
• techniki powięziowe

Fizjoterapeuta w Gdańsku jest w stanie pomóc Państwu w przypadku problemów z nerwem kulszowym. Nasz gabinet znajduje się na ulicy Obrońców Wybrzeża 9/5 (Gdańsk Przymorze).