Wpisy

Fizjoterapia w bolesnym miesiączkowaniu

Bolesne miesiączkowanie może występować bez żadnej przyczyn, jednak może być spowodowane endometriozą, polipami endometrialnymi, stanami zapalnymi miednicy mniejszej, czy mięśniakami. Problem ten dotyczy większości kobiet. W tym wpisie dowiesz się jak niefarmakologicznie możesz łagodzić ból podczas miesiączki. 

Czym jest bolesne miesiączkowanie?

Bolesne miesiączkowanie to występowanie silnego bólu w podbrzuszu, który może promieniować do ud lub pleców. Często występują również takie objawy jak nudności, zmęczenie, wymioty, biegunka, bóle głowy. Ból pojawia się na kilka godzin przed wystąpieniem miesiączki lub w chwili jej rozpoczęcia. Co ciekawe ból miesiączkowy często znika po porodzie. Związane to może być z zanikaniem krótkich neuronów adrenergicznych w czasie ciąży. Fizjoterapia w bolesnym miesiączkowaniu jest odpowiedzią dla wielu kobiet, które zmagają się z tym problemem.

Dlaczego występują dolegliwości bólowe podczas miesiączki?

Mechanizm powstawania bolesnego miesiączkowania dokładnie nie został jeszcze opisany. Zasadniczą rolę w tym mechanizmie przypisuje się prostaglandynom. Prostaglandyny to hormony, które między innymi odpowiadają za powstawanie stanu zapalnego w ludzkim organizmie. Przyjmując leki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. aspiryna, ibuprofen) hamujemy powstawanie prostaglandyn, dlatego zmniejszamy ból. Nadmiernie wydzielane prostaglandyny powodują nieprawidłowa pracę skurczową macicy a to w efekcie objawia się dolegliwościami bólowymi. Istnieje również wiele czynników, które mogą przyczyniać się do wystąpienia bólu. Do takich czynników należy stres, nieprawidłowa dieta, brak aktywności fizycznej, nieprawidłowa postawa, jak również występowanie bolesnych miesiączek u matki lub siostry.

Fizjoterapia w bolesnym miesiączkowaniu

Najczęściej wybieranym sposobem zmniejszania dolegliwości bólowych są środki farmakologiczne. Często ulgę przynosi termofor, ciepła kąpiel, czy odpoczynek. Fizjoterapia w bolesnym miesiączkowaniu nie jest jeszcze popularna, jednak odpowiednio dobrane techniki manualne, wisceralne, czy ćwiczenia mogą skutecznie zmniejszyć dolegliwości bólowe podczas miesiączki. Dlatego, aby złagodzić ból, w zdrowszy, łagodniejszy sposób warto skonsultować się z fizjoterapeutą, czy osteopatą.

Inne metody łagodzenia bólu miesiączkowego:

  • Prądy TENS
  • Zmiana nieprawidłowych nawyków
  • Kinesiotaping

techniki na przeponę

Zdjęcie nr 1. Fizjoterapia w bolesnym miesiączkowaniu. Technika na przeponę.
Bibliografia:
  1. Mrugacz G, Grygoruk C, Sieczyński P, Grusza M, Bołkun I, Pietrewicz P, i in. Etiopathogenesis of Dysmenorrhea. Devlopmental Period Med. 2013;17(1):85–59.
  2. Latthe P, Latthe M, Say L, Gülmezoglu M, Khan KS. WHO systematic review of prevalence of chronic pelvic pain: A neglected reproductive health morbidity. BMC Public Health. 2006;6:1–7
  3. Ortiz MI, Cortés-Márquez SK, Romero-Quezada LC, Murguía-Cánovas G, Jaramillo-Díaz AP. Effect of a physiotherapy program in women with primary dysmenorrhea. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2015;194(2015):24–9
  4. Schwerla F, Wirthwein P, Rütz M, Resch K-L. Osteopathic treatment in patients with primary dysmenorrhoea: A randomised controlled trial. Int J Osteopath Med. 2014;17(4):222–31
Zdjęcia:

https://pl.freepik.com/darmowe-zdjecie/kobieta-cierpiaca-na-bol-brzucha_4333133.htm

piersiowy mniejszy

Piersiowy mniejszy w praktyce osteopaty

Mięsień piersiowy mniejszy to mała struktura, jednak w znaczący sposób wpływająca na postawę naszego ciała. Dotyczy to najbardziej górnej części klatki piersiowej i obręczy barkowej. Do najczęstszych objawów w przypadku problemów z tym mięśniem zaliczamy drętwienie dłoni.

Mięsień piersiowy mniejszy ten znajduje się pod mięśniem piersiowym większym (jest w całości zasłonięty) i łączy klatkę piersiową z łopatką, a dokładniej wyrostek kruczy z trzecim, czwartym i piątym żebrem. Umiejscowienie tego mięśnia powoduje, że może być on przyczyną kilku dysfunkcji w obszarze barku.

 piersiowy mniejszy

Zdjęcie nr 1. Umiejscowienie piersiowego mniejszego

Mięsień piersiowy mniejszy i jego wpływ na obręcz barkową

Obręcz barkowa jest niezwykle mobilną strukturą. Mobilność ta wynika z dużych możliwości ruchowych łopatki, a właśnie mięsień piersiowy mniejszy odpowiada za te ruchomość. Jego głównymi zadaniami jest obniżenie obręczy barkowej (z m. czworobocznym) i wysunięcie obręczy barkowej (razem z m. piersiowym większym). Dodatkowo jest on pomocniczym mięśniem wdechowym, dlatego też przy jego problemach większą pracę muszą wykonać mięśnie pochyłe. Mięsień piersiowy mniejszy odpowiada za odpowiednią pracę łopatki, a do pomocy ma mięśnie znajdujące się na łopatce, w szczególności mięsień podgrzebieniowy.

Problemy wywołane przez mięsień piersiowy mniejszy

Problemy, które wywołuje ten mięsień można podzielić na uciskowe i posturalne. Do pierwszej kategorii zaliczymy ucisk na nerw pośrodkowy. Z powodu tego ucisku dochodzi do drętwienia dłoni szczególnie pierwszych trzech palców, co może być mylnie określone jak cieśń nadgarstka, Objawy te mogą się pojawić podczas rozmowy przez telefon, albo podczas noszenia torby na jednym ramieniu czy wieszaniu prania. Innym objawem z ucisku może być osłabienie i wychłodzenie ręki. Objawy te zaliczyć można do zespołu górnego otworu klatki piersiowej. Ten objaw będzie szczególnie występował przy ręce uniesionej w górę. Druga kategoria to problemy posturalne. Do nich możemy zaliczyć wysunięcie barków ku przodowi. Taka dysfunkcja w znaczący sposób wpłynie na przyspieszenie bólów barku. Oprócz problemów z barkiem, mogą wystąpić bóle pleców szczególnie w odcinku piersiowym.

Autoterapia

Na poniższych zdjęciach pokazana będzie technika stretchingu powięziowego.

Stretching powięziowy

piersiowy mniejszy

Zdjęcie nr 2. Pozycja a stretchingu piersiowego mniejszego.

piersiowy mniejszy

Zdjęcie nr 3. Pozycja b stretchingu piersiowego mniejszego.

piersiowy mniejszy

Zdjęcie nr 4. Pozycja c stretchingu piersiowego mniejszego.

Podczas tego ćwiczenia należy zwrócić uwagę na ułożenie dłoni. Powinno być takie jak na obrazku. Każdą pozycję należy utrzymać 10-15 sek. wykonując do tego powolnie wdech-wydech. Następnie płynnie przechodzimy do następnej pozycji z pozycji wcześniejszej.

Ważną informacją jest to, że w czasie wykonywania tych ćwiczeń może dojść do drętwienia ręki. W takim przypadku należy zmniejszyć zakres dłoni.

Ta technika autoterapii wykonywana regularnie co 2-3 dni pomoże zmniejszyć drętwienia powstałe w wyniku napięcia mięśnia piersiowego mniejszego. Takie drętwienia mogą niestety być wywołane przez inne przyczyny. W celu bardziej wnikliwego badania i diagnozy warto wybrać się do osteopaty. Osteopata zbada w sposób całościowy i przeprowadzi leczenie, które będzie obejmowało nie tylko mięsień piersiowy mniejszy.

Bibliografia:
  1. Anatomia człowieka. A. Bochenek, M. Reicher
  2. Atlas funkcjonalny układu powięziowego człowieka. C. Stecco.
  3. Stretch to win. Frederick Ann, Frederick Chris.
Zdjęcia:
  1. www.freepik.com
  2. Stretch to win. Frederick Ann, Frederick Chris.

 

Strona główna

Osteopatia

O mnie 

Kontakt

Mięśnie pochyłe

Mięśnie pochyłe – od anatomii do leczenia

Anatomia jest fascynująca, a odkrywanie nowych połączeń anatomicznych i ich wpływu na dolegliwości bólowe jest jak zabawa w detektywa. Dzięki ciągłej nauce anatomii nie sposób wpaść w rutynę podczas leczenia pacjentów. W związku tym dzisiejszym tematem są mięśnie pochyłe i ich powiązania.

Mięśnie pochyłe i rejon, w którym się znajdują jest szczególny w ciele człowieka. To tutaj przechodzą naczynia i nerwy odpowiedzialne za prawidłową pracę kończyny górnej. Jest to obszar „intymny” dla pacjenta, dlatego ważnym jest dokładne wyjaśnienie celów swojej pracy w tej okolicy. Osteopata bada i leczy mięśnie pochyłe w takich schorzeniach jak tzw. „bolesny bark”. łokieć tenisisty, cieśń nadgarstka, a szczególnie w przypadku zespołu górnego otworu klatki piersiowej.

Mięśnie pochyłe – podstawowe informacje

Mięśnie pochyłe tworzą trójkąt o nieregularnym kształcie, który rozciąga się od wyrostków poprzecznych do dwóch pierwszych żeber i przebiegają w trójkącie bocznym szyi. Najprościej rzecz ujmując. Mięśnie te działając obustronnie zginają kręgosłup w odcinku szyjnym, a jednostronnie wykonują wyprost, rotację i zgięcie boczne w tym samym kierunku. Przy ustalonym kręgosłupie dźwigają 2 pierwsze żebra, są więc pomocniczymi mięśniami wdechowymi. Unaczynienie tych mięśni pochodzi z t. podobojczykowej, a unerwienie ze splotu szyjnego.

Badanie mięśni pochyłych

Badanie rozpoczynamy od obserwacji sylwetki pacjenta, szczególnie  w obszarze szyja-klatka piersiowa. Wzmożone napięcie mięśni pochyłych może występować w przypadku, gdy pacjent ma głowę wysuniętą do przodu. Głowa skręcona w jedną stronę również może o tym świadczyć. Warto zwrócić uwagę na sylwetkę klatki piersiowej oraz na rytm oddechowy. Pogłębiona kifoza oraz zapadnięta klatka mogą wywołać wzmożoną pracę mięśni pochyłych. Następnie sprawdzamy zakres ruchomości odcinka szyjnego oraz palpacyjnie stan napięci mięśni pochyłych. O jednej z głównych dolegliwości związanych ze wzmożonym napięciem mięśni pochyłych można przeczytać we wpisie: Zespół górnego otworu klatki piersiowej w praktyce osteopaty.

Połączenia anatomiczne mięśni pochyłych

Zastanówmy się teraz przez chwilę nad powiązaniami mięśni pochyłych z innymi strukturami obszaru szyi i klatki piersiowej. Pierwsze co należy wymienić do połączenia kostne z kręgami szyjnymi oraz I i II żebrem. Dlatego ważne jest badanie tych struktur w odniesieniu do mięśni pochyłych. Poprzez swoje położenie mięśnie pochyłe (tylny i środkowy) graniczą z dźwigaczem łopatki, m. płatowatym oraz m. biodrowo-żebrowym szyi. Bochenek ciekawie opisuje mięśnie równoległoboczne i zębaty przedni jako mięśnie bratnie mięśni pochyłych (mają te same unerwienie). Mięśnie pochyłe pokryte są powięzią przedkręgową, która również pokrywa mięśnie przykręgosłupowe: m. prosty przedni głowy, m. długi głowy i m. długi szyi oraz grupę tylną: m. najdłuższy szyi i półkolcowy. Ciekawe jest również to, że powięź przedkręgowa w dolnej części szyi powięź ta tworzy cewkę pokrywającą splot ramienny. Schodząc do klatki piersiowej powięź otaczająca mięśnie pochyłe łączy się z opłucną ścienną.

Mięśnie pochyłeZdjęcie nr 1. Trójkąt boczny szyi.

Techniki osteopatyczne w leczeniu mięśni pochyłych

Technika oddechowa na mięśnie pochyłe i powięź powierzchowną szyi
  • Pacjent: w tej samej pozycji co w technice na przeponę.
  • Terapeuta: Za pacjentem, kciuki znajdują się w dole nadobojczykowym, na mięśniach pochyłych.
  • Wykonanie: Pacjent wykonuje wdech klatką, terapeuta utrzymuje pozycję wyjściową. Przy wydechu terapeuta wykonuje delikatny docisk mięśni pochyłych oraz podąża kciukami za obojczyk, w kierunku żeber.
https://osteohealth.pl/wp-content/uploads/2018/03/Mięśnie-pochyłe-technika-z-oddechemZdjęcie nr 2. Technika oddechowa na mięśnie pochyłe. 
Technika rozluźniania mięśni pochyłych „w skróceniu”
  • Pacjent: w tej samej pozycji co w poprzednich technikach. Pacjent nie pomaga przy technice.
  • Terapeuta: siedzi za pacjentem, jedna ręka podtrzymuje głowę, druga w „nasłuchu” na mięśniach pochyłych.
  • Wykonanie: Terapeuta układa głowę i szyję w pozycji, w której mięśnie pochyłe są maksymalnie skrócone. Następnie wykonuje delikatną kompresję głowy poprzez swoją klatkę, aby jeszcze bardziej skrócić mięśnie. Wytrzymuje pozycję przez 1o sekund.
https://osteohealth.pl/wp-content/uploads/2018/03/Mięśnie-pochyłe-technika-w-skróceniuZdjęcie nr 3. Technika „w skróceniu” na mięśnie pochyłe.
Technika na przeponę
  • Pacjent: w leżeniu na plecach, nogi ugięte w stawach biodrowych i kolanowych, stopy na kozetce.
  • Terapeuta: Siedzi za pacjentem. Chwyt palcami za łuki żebrowe, obustronnie.
  • Wykonanie: Pacjent wykonuje wdech klatką piersiową, terapeuta idzie za ruchem żeber. Przy maks. wdechu zatrzymuje ruch żeber i utrzymuje go podczas wydechu pacjenta. Warto powtórzyć 3 razy.
techniki na przeponęZdjęcie nr 4. Technika na przeponę.
Bibliografia:
  1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3101069/
  2. Atlas funkcjonalny układu powięziowego człowieka. C. Stecco.
  3. Anatomia człowieka. A. Bochenek, M. Reicher
Zdjęcia:
  1. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:1117_Muscles_of_the_Neck_Left_Lateral.png
  2. www.freepik.com

 

Strona główna

Osteopatia

O mnie

Kontakt

 

 

 

 

 

zespół górnego otworu klatki piersiowej

Zespół górnego otworu klatki piersiowej w praktyce osteopaty

Zespół górnego otworu klatki piersiowej związany jest z uciskiem struktur nerwowych i naczyniowych, które przebiegają przez górny otwór klatki piersiowej. Schorzenie to ma różne określenia takie jak: zespół mięśnia pochyłego przedniego, zespół żebrowo-obojczykowy, zespół pierwszego żebra piersiowego. Jednym z głównych objawów jest drętwienie dłoni.

Zespół górnego otworu klatki piersiowej to problem, z którym zmagają się częściej kobiety niż mężczyźni w 3-4 dekadzie życia. Dodatkowo na to schorzenie narażone są osoby o szczupłej budowie, które wykonują pracę siedzącą. Zdarza się również, że ta dolegliwość pojawia się u osób, które noszą ciężkie przedmioty, bądź pracują z rękoma uniesionymi w górze. Do urazów, które mogą wywołać zespół górnego otworu klatki piersiowej zaliczyć można urazy typu „smagnięcie biczem” i urazy barku.

Przyczyny zespołu górnego otworu klatki piersiowej

Najczęstszą przyczyną jest ucisk na struktury nerwowe (splot ramienny), bądź naczyniowe (tętnica pachowa, bądź podobojczykowa). Objawy będą inne w zależności od tego jaka struktura jest uciśnięta. Częściej objawy są z powodu przyczyn nabytych niż wrodzonych. Ucisk, poprzez wzmożone napięcie mięśni najczęściej może wystąpić:

  • na poziomie mięśnia pochyłego przedniego
  • na poziomie przejścia pomiędzy obojczykiem, a pierwszym żebrem
  • na poziomie mięśnia piersiowego mniejszego

Mięsień piersiowy mniejszy nie należy do górnego otworu klatki piersiowej, ale ja osobiście włączyłbym ucisk na tym poziomie do tego schorzenia.

https://osteohealth.pl/wp-content/uploads/2018/02/zespół_górnego_otworu_klatki_piersiowej_01Zdjęcie nr. 1 Miejsca ucisku w zespole górnego otworu klatki piersiowej.

Zespół górnego otworu klatki piersiowej i jego objawy

 Objawy neurologiczne wywołane uciskiem na splot ramienny to:
  • ból i uczucie mrowienia w kończynie górnej
  • drętwienie obejmujące wewnętrzną stronę ramienia, przedramienia i dłoni (IV i V palec)
  • osłabienie siły mięśniowej ręki
Objawy naczyniowe spowodowane uciskiem tętnicy pachowej, bądź podobojczykowej to:
  • ból mięśni kończyny górnej (chromanie) szczególnie przy uniesionych rękach
  • ochłodzenie kończyny
  • osłabienie lub zanik tętna
  • objaw Rayunada

Z praktyki osteopatycznej

Zespół górnego otworu klatki piersiowej – wywiad i badanie

W diagnozowaniu zespołu otworu górnego klatki piersiowej ważny jest wywiad i badanie fizykalne. Podczas wywiadu warto zwrócić uwagę na objawy, które wymienione zostały powyżej. Testy, które należy wykonać przy badaniu tego schorzenia, to test Roosa, test Adsona i test Wright’a. Innym testem, który warto zastosować jest test napięciowy (rozciągowy) splotu ramiennego. Dodatkowo należy sprawdzić stan napięcia mięśni pochyłych, podobojczykowego i piersiowego mniejszego. Ucisk tych mięśni może wywołać dodatnie objawy w postaci drętwienia kończyny górnej. Przy tego typu dolegliwościach w czasie badania należy wykluczyć schorzenia typu:

  • dyskopatia na poziomie C6-C7 i C7-Th1
  • zespół cieśni nadgarstka
  • zespół konfliktu podbarkowego
  • dusznica bolesna
  • zawał mięśnia sercowego
Zespół górnego otworu klatki piersiowej – leczenie

Leczenie osteopatyczne zespołu górnego otworu klatki piersiowej powinno opierać się na terapii w obszarze odcinka szyjnego, obojczyka i obszarze łopatki. W trójkącie bocznym szyi warto sprawdzić mięsień mostkowo-sutkowo-obojczykowy, mięsień czworoboczny, powięź szyi (blaszka powierzchowna). Powyżej trójkąta bocznego szyi warto zbadać m. żwacz oraz m. skroniowy. W obszarze obojczyka należy ocenić ruchomość tej kości, dodatkowo stan napięcia m. podobojczykowego i powięzi piersiowo-obojczykowej. Aby podejść całościowo do tematu, należy również sprawdzić ustawienie łopatki oraz stan napięcia mięśni otaczających łopatkę.

Bibliografia:
  1. Diagnostyka różnicowa dla fizjoterapeutów. G. Snyder
  2. Anatomia człowieka. A. Bochenek, M.Reicher
  3. Atlas funkcjonalny układu powięziowego człowieka. C. Stecco
Zdjęcia:
  1. www.freepik.com

 

Strona główna

Osteopatia

O mnie

Kontakt

 

Mięsień biodrowo-lędźwiowy

Mięsień biodrowo-lędźwiowy w praktyce osteopaty

Mięsień biodrowo-lędźwiowy to jedna z pierwszych struktur, którą należy zbadać przy dolegliwościach bólowych kręgosłupa lędźwiowego. Mięsień ten ulega bardzo często wzmożonemu napięciu w sytuacjach, które wymagały długiego schylania się. We wpisie zawarte bedą ciekawe informacje anatomiczne i terapeutyczne na temat mięśnia biodrowo-lędźwiowego.

Podstawowa anatomia mięśnia biodrowo-lędźwiowego

Mięsień biodrowo-lędźwiowy ma ciekawe połączenia anatomiczne, ale zanim do nich dojdziemy warto powtórzyć sobie podstawowe informacje na temat tego mięśnia.

Przyczep początkowy
  • Trzony kręgów Th12-L4
  • Wyrostki poprzeczne (żebrowe) L1-L4
  • Krążki międzykręgowe Th12-L5
  • Dół biodrowy
Przyczep końcowy
  • Krętarz mniejszy kości udowej
Unerwienie i unaczynienie
  • Splot lędźwiowy – poziom L1-L3
  • Tętnice lędźwiowe i biodrowo-lędźwiowe

Funkcja mięśnia biodrowo-lędźwiowego

Mięsień biodrowo-lędźwiowy odpowiedzialny jest za zgięcie w stawie biodrowym (izolowanie działa przy maksymalnym zgięciu), rotację zewnętrzną i przywiedzenie biodra. Przy ustabilizowanych kończynach dolnych mięsień ten działając obustronnie zgina tułów. Będzie on też mięśniem, który działa przy wstawaniu z leżenia przodem (co jest warte zapamiętania przy diagnostyce bólów odcinka lędźwiowego).

Mięsień biodrowo-lędźwiowy, a ból kręgosłupa

Mięsień biodrowo-lędźwiowy jest jednym z elementów układanki przy leczeniu bólów kręgosłupa. Bywa jednak często zapominany, jako że umiejscowiony jest „z przodu pacjenta”. Bardzo często pacjenci, którzy zmagają się z bólem kręgosłupa wykonywali dłuższą pracę w pozycji pochylonej. Zaliczyć do tego można kopanie działki, przenoszenie ciężkich przedmiotów, bądź też przenoszenie pacjenta z jednego łóżka na drugie. W wyniku tych zdarzeń mięsień i powięź ulegają wzmożonemu napięciu. Ból najczęściej występuje przy próbie wyprostu, a niemal całkowicie mija w pozycji skulonej na boku. Te wszystkie informacje przypominają dolegliwości bólowe z „krążka międzykręgowego”, dlatego niezwykle ważne jest, aby zbadać pacjenta całościowo i nie zapomnieć o mięśniu biodrowo-lędźwiowym. Więcej na temat bólów kręgosłupa można przeczytać we wpisach Ból pleców – część I, Ból pleców – część II.

Z praktyki osteopaty

To co jest niezwykle ważne w pracy osteopaty, bądź fizjoterapeuty to powiązania anatomiczne. Znajomość tych powiązań bardzo pomaga w efektywnym leczeniu, w tym przypadku dolegliwości bólowych odcinka lędźwiowego. Podejście holistyczne do ciała człowieka daje niespodziewane efekty. Mięsień biodrowo-lędźwiowy (dokładniej powięź biodrowo-lędźwiowa) od góry ma swoje połączenie z powięzią przeponową. Przy kręgosłupie mięsień ten ma połączenie z odnogami przepony.

https://osteohealth.pl/wp-content/uploads/2018/02/Mięsień-biodrowo-lędźwiowyZdjęcie nr.1 Połączenie z odnogami przepony

Od dołu powięź biodrowo-lędźwiowa łączy się z powięzią biodrową, by następnie połączyć się z powięzią szeroką uda. Niektórzy autorzy uważają, że powięź biodrowo-lędźwiowa jest przedłużeniem powięzi mięśnia poprzecznego brzucha. Między innymi dlatego też mięsień biodrowo-lędźwiowy może dawać bóle kręgosłupa. Dodatkowo powięź biodrowo-lędźwiowa jest w kontakcie z powięzią nerkową oraz powięzią otaczająca kątnicę i okrężnicą zstępującą.

https://osteohealth.pl/wp-content/uploads/2018/02/Mięsień-biodrowo-lędźwiowyZdjęcie nr.2 Połączenie z nerkami.
https://osteohealth.pl/wp-content/uploads/2018/02/Mięsień-biodrowo-lędźwiowyZdjęcie nr 3. Połączenie z okrężnicą.

Mięsień biodrowo-lędźwiowy i jego połączenia anatomiczne – podsumowanie

  • Połączenie z przeponą
  • Połączenie powięzią szeroką uda
  • Połączenie z powięzią nerkową
  • Połączenie z powięzią mięśnia poprzecznego brzucha
  • Połączenie z kątnicą i okrężnicą zstępującą

Techniki do zastosowania przy pracy na mięśniu biodrowo-lędźwiowym

Techniki jakie może zastosować osteopata w leczeniu tego mięśnia to techniki w skróceniu, techniki Sjovitz’a, techniki mięśniowo-powięziowego rozluźniania. Natomiast podstawowym ćwiczeniem, które warto zalecić pacjentowi po wyleczeniu stanu ostrego, jest ćwiczenie pokazane poniżej.

https://osteohealth.pl/wp-content/uploads/2018/02/Rozciąganie-mięśnia-biodrowo-lędźwiowegoZdjęcie nr 4. Rozciąganie mięśnia biodrowo-lędźwiowego.

 

Bibliografia:
  1. Atlas funkcjonalny układu powięziowego człowieka. C. Stecco
  2. Skazany na biurko. K. Starrett
  3. Przewodnik po osteopatii wisceralnej. T. Liem, T. K. Dobler, M. Puylaert
Zdjęcia:
  1. Essential Anatomy
  2. Freepik.com

 

Strona główna

Osteopatia

O mnie 

Kontakt

 

 

 

 

 

 

 

Kolano skoczka

Kolano skoczka – diagnoza i leczenie

Kolano skoczka to problem w obszarze więzadła rzepki, który dotyczy nie tylko skoczków. Z problemem tym często zmagają się tenisiści, biegacze i piłkarze. Osoby, które dużo pracują chodząc również mogą doświadczyć tej dolegliwości. Najczęstszym objawem jest ból przedniej części kolana np. przy schodzeniu ze schodów. W tym wpisie dowiesz się jak poradzić sobie z tym problemem.

Czym dokładnie jest kolano skoczka?

Kolano skoczka to tendinopatia, czyli choroba ścięgna wynikająca z mikrourazów pojedynczych włókien tego ścięgna. Dla przypomnienia więzadło rzepki to struktura, która rozpoczyna się na rzepce na kończy na kości piszczelowej. Mikrourazy w obrębie tego ścięgna powstają najczęściej z powodu przeciążeń podczas aktywności fizycznej bądź pracy fizycznej. Kolano skoczka swoją nazwę wzięło od tego, że problem ten w głównej mierze dotyczył sportowców, u których bardzo częstym zadaniem jest wyskok. W fazie końcowej wyskoku dochodzi do jednoczesnego wydłużenia więzadła i skurczu mięśnia czworogłowego uda. Jest to tzw. obciążenie ekscentryczne, w którym na więzadło działają przeciwstawne siły rozciągające więzadło.

kolano skoczka
Nr 1. Miejsce występowania bólu w kolanie skoczka.

Najczęstsze Objawy

Najczęstszym objawem kolana skoczka jest ból z przodu kolana. Szczególnie nasilony jest przy wierzchołku rzepki. Ból ten pojawia się przy takich czynnościach jak schodzenie ze schodów, kucanie, zawiązywanie butów, czy podskakiwanie. Ból pojawia się również na początku aktywności i zanika w czasie jej wykonywania. Powraca z większą intensywnością po kilku godzinach od zakończenia aktywności. Oprócz bólu może wystąpić wrażliwość na dotyk w obszarze więzadła i ograniczenie ruchomości kolana z powodu bólu. Niektórzy pacjenci wspominają, o uczuciu niepewnego kolana.

Jak zdiagnozować kolano skoczka?

Podstawą do stwierdzenia dolegliwości pod nazwą kolano skoczka jest wywiad i badanie fizykalne. Jeśli w wywiadzie stwierdzono wyżej wymienione objawy, a badanie fizykalne potwierdziło miejsce występowanie bólu to są podstawy do tego, aby postawić taką diagnozę. O innej dolegliwości, która może dawać bóle z przodu kolana można przeczytać we wpisie „Zespół bocznego przyparcia rzepki” 

Leczenie

Podstawowym leczeniem kolana skoczka jest leczenie nieoperacyjne, czyli dobrze pokierowana fizjoterapia. W początkowej fazie można zastosować tryb postępowania RICE (więcej przeczytaj tutaj). Ważne jest, aby skonsultować się z fizjoterapeutą, bądź osteopatą, który w odpowiedni sposób poprowadzi proces rehabilitacji. W czasie fizjoterapii warto wprowadzić takie formy leczenia jak:

  • rolowanie,
  • ruch w pełnym bezbolesnym zakresie bez obciążania np. rower stacjonarny
  • ćwiczenia ekscentryczne,
  • stretching mięśni kulszowo-goleniowych.
  • stretching mięśnia brzuchatego łydki
  • wzmocnienie mięśni pośladkowych.

 

Strona główna

Osteopatia

O mnie 

Kontakt

 

Zespół bocznego przyparcia rzepki

Zespół bocznego przyparcia rzepki

Zespół bocznego przyparcia rzepki to kolejna, bardzo częsta dolegliwość, z powodu której wiele osób ogranicza swoją aktywność ruchową. Głównym objawem tego zespołu jest ból kolana. Dodatkowo może występować „chrupanie” bądź „przeskakiwanie” rzepki. Na początek trochę informacji na temat rzepki, a następnie diagnostyka i leczenie.

Rzepka i jej anatomiczne zaplecze

Zespół bocznego przyparcia rzepki jest nierozerwalnie związany z rzepką, dlatego ważnym jest to, aby wiedzieć, czym jest rzepka. Rzepka to spłaszczona, trójkątna struktura z zaokrąglonymi brzegami, która znajduje się w ścięgnie mięśnia czworogłowego uda. Posiada powierzchnie przednią i tylną, podstawę i wierzchołek. Tylna powierzchnia sąsiaduje (nie dotyka) z kłykciem kości udowej. Głównym zadaniem rzepki jest zwiększenie siły mięśnia czworogłowego. Największy zakres ruchu rzepki jest w kierunku do góry i do dołu.

Rzepka. Widok z przodu

Zdjęcie nr 1. Rzepka. Widok z przodu.

Czym jest zespół bocznego przyparcia rzepki?

Zespół bocznego przyparcie rzepki dolegliwość spowodowana nadmiernym „dociskiem” rzepki do kłykcia kości udowej po stronie bocznej. Podczas ruchu zginania i prostowania dochodzi do naturalnego przemieszczania się rzepki w stronę boczną. Problem powstaje, gdy struktury miękkie otaczające rzepkę dociskają ją do kości udowej. Po długotrwałym nieprawidłowym ruchu rzepki uszkodzeniu ulegają powierzchnie stawowe i to powoduje ból kolana.

Przyczyny zespołu bocznego przyparcia rzepki

Jedną z najczęstszych przyczyn zespołu bocznego przyparcia rzepki jest nierównowaga mięśniowa. Dotyczy ona głównie części przyśrodkowej mięśnia czworogłowego, która jest słabsza względem części bocznej mięśnia czworogłowego. Powoduje to zwiększone przesunięcie rzepki do boku. Dodatkowo ściąganie do boku może powodować powięź szeroka. Inną przyczyną może być wrodzone wysokie ustawienie rzepki, bądź też zabiegi ortopedyczne w obrębie kolana.  Jednak to zaburzenie równowagi mięśniowej jest główną przyczyną tego zespołu.

Objawy

Głównym objawem zespołu bocznego przyparcia rzepki jest ból kolana. Często jest to ból rozlany, zlokalizowany po bocznej stronie kolana. Ból nasila się np. przy kucaniu, bądź przysiadach. Podczas dłuższego wysiłku, ból jest na początku, a potem z czasem zanika, by wrócić po jakimś czasie od zakończenia wysiłku. Ból może wystąpić również przy klękaniu na to kolano. Oprócz bólu wystąpić może obrzęk kolana i jego ucieplenie (jeśli doszło do wystąpienia stanu zapalnego). Charakterystycznym objawem jest również „chrupanie” w stawie.

zespół bocznego przyparcia rzepki

Zdjęcie nr 2. Miejsce bólu w zespole bocznego przyparcia rzepki.

Diagnostyka zespołu bocznego przyparcia rzepki

Diagnostykę opiera się na badaniu fizjoterapeutycznym, bądź ortopedycznym i badaniu rentgenowskim. Jeśli w badaniu potwierdzone zostaną dolegliwości bólowe, a na zdjęciu RTG przestrzeń boczna pomiędzy rzepką, a kością udową jest mniejsza niż w drugiej nodze, to wtedy możemy mówić o zespole bocznego przyparcia rzepki. Zespól bocznego przyparcia rzepki należy różnicować m.in. z kolanem biegacza. O tym czym jest kolano biegacza można przeczytać tutaj.

Leczenie

Leczenie zespołu bocznego przyparcia rzepki powinno zakładać m.in. przywrócenie równowagi mięśniowo-powięziowej. Podczas leczenia tego problemu należy zwrócić uwagę na:

  • mięsień czworogłowy uda
  • mięsień dwugłowy uda
  • pasmo biodrowo-piszczelowe
  • mięsień biodrowo-lędźwiowy
  • mięśnie przywodziciele
  • mięśnie łydki

Im szybciej ta dolegliwość zostania zdiagnozowana tym mniejsze będą wtórne problemy, jak np. chondromalacja rzepki. Dla pełnej i dokładnej diagnostyki, a następnie precyzyjnego leczenia warto udać się do dobrego fizjoterapeuty, bądź osteopaty.

 

Strona główna

Osteopatia 

O mnie 

Kontakt

 

Ból po bocznej stronie kolana

Ból po bocznej stronie kolana

Ból po bocznej stronie kolana może mieć kilka przyczyn. Dzisiejszy wpis będzie dotyczył problemu o nazwie zespół pasma biodrowo-piszczelowego (ITBS Syndrome). Dolegliwość ta określana jest również jako kolano biegacza i nie jest to tym samym co kolano skoczka. W tym wpisie zawartych będzie kilka wskazówek, jak poradzić sobie z tym problemem.

Ból po bocznej stronie kolana związany z napięciem pasma biodrowo-piszczelowego dotyka biegaczy, którzy rozpoczynają swoją przygodę z bieganiem. Najczęstszą przyczyną jest nieodpowiednie dopasowanie obciążeń biegowych. Biegacze nie są jedyną grupą, którą może spotkać taki problem z kolanem. Osoby, które pracują stojąc również mogą doświadczyć bólu kolana. Aby móc dobrze zrozumieć czym jest zespół pasma biodrowo-piszczelowego, trzeba zacząć od anatomii i biomechaniki.

Pasmo biodrowo-piszczelowe

Pasmo biodrowo – piszczelowe jest boczną częścią powięzi szerokiej, która ściśle obejmuje mięśnie uda. Jest to kolagenowa struktura o szerokości ok. 6 cm, rozciągnięta pomiędzy górną częścią miednicy, a stawem kolanowym. Rozpoczyna się na grzebieniu kości biodrowej, złączonymi trzema pasmami ścięgnistymi mięśni: naprężacza powięzi szerokiej, pośladkowego wielkiego oraz pośladkowego średniego. Dalej biegnie wzdłuż bocznej powierzchni uda, przyczepiając się do trzonu kości udowej, do nadkłykcia bocznego kości udowej, troczków bocznych rzepki i kończy się na przednio – bocznej stronie kłykcia kości piszczelowej.

pasmo biodrowo-piszczeloweZdjęcie nr 1. Pasmo biodrowo-piszczelowe prawej kończyny dolnej.

Przyczyny

Bezpośrednią przyczyną bólu po bocznej stronie kolana jest docisk skróconego i napiętego pasma na mocno unerwioną i unaczynioną tkankę łączną leżącą w okolicach nadkłykcia bocznego kości udowej. Jeszcze do niedawna uważano, że przyczyną było ocieranie pasma biodro-piszczelowego o ten nadkłykieć. Nie jest to jednak możliwe, jako że to pasmo oddaje włókniste odnogi do nadkłykcia stabilizując się w ten sposób w tym obszarze. Przyczynę bólu już znamy. Dlaczego zatem to pasmo uległo wzmożonemu napięciu? Jedną z przyczyn jest osłabienie głównych mięśni odwodzących biodro czyli mięśnia pośladkowego średniego. W momencie gdy ten osłabnie, jego pracę musi wykonać inny. W tym przypadku jest to naprężacz powięzi szerokiej, który przyczepia się do pasma biodrowo-piszczelowego. Ta wzmożona praca powoduje w następstwie wzmożone napięcie pasma. Innymi czynnikami ryzyka wystąpienia „kolana biegacza” są:

  • Koślawość kolan, pronacja stóp (obciążanie wewnętrznych krawędzi stóp)
  • Nierówna długość kończyn dolnych
  • Nadmierne pochylenie tułowia ku przodowi

Objawy

  • Ból po bocznej stronie kolana
  • Ból rozlany trudny do punktowego wskazania
  • Dolegliwości występują na początku aktywności ruchowej, by z czasem się zmniejszyć
  • Ograniczenie funkcji kolana wywołane bólem

Ból po bocznej stronie kolana_01

Zdjęcie nr 2. Obszar bólowy przy zespole pasma biodrowo-piszczelowego.

Jak leczyć zespół pasma biodrowo-piszczelowego?

Najlepszym rozwiązaniem dla tego problemu jest wizyta u fizjoterapeuty bądź osteopaty. Fizjoterapeuta czy osteopata w odpowiedni sposób przeprowadzą badanie i zastosują odpowiednie leczenie. Można również spróbować samemu poradzić sobie z tym problemem. Poniżej przedstawiłem kilka ćwiczeń, dzięki którym będziecie w stanie zmniejszyć ból po bocznej stronie kolana.

Ćwiczenie nr 1. Rolowanie mięśnia naprężacza powięzi szerokiej.

Przyjmujemy pozycję na boku, tak jak na zdjęciu poniżej. Roler układamy na bocznej stronie miednicy i wykonujemy rolowanie tego obszaru przez około 30 sek. Ruchy powinny być wykonywane, w dwóch kierunkach. Ćwiczenie powtórzyć 3 razy.

Rolowanie naprężacza powięzi szerokiej
Ćwiczenie nr 1. Rolowanie mięśnia naprężacza powięzi szerokiej.
Ćwiczenie nr 2. Rolowanie pasma biodrowo-piszczelowego.

Pozycja na boku. Roler znajduje się w miejscu, jak na zdjęciu poniżej. Wykonujemy rolowanie tego obszaru. Około 3 serie po 15 powtórzeń.

Rolowanie pasma biodrowo-piszczelowego

Ćwiczenie nr 2. Rolowanie pasma biodrowo-piszczelowego.
Ćwiczenie nr 3. Wzmacnianie mięśnia pośladkowego średniego.

Pozycja na boku. Unosimy miednicę do góry do pozycji, w której tworzymy prostą linię od barków do stóp. Wykonujemy to ćwiczenie 10-15 powtórzeń w 3 seriach.

https://osteohealth.pl/wp-content/uploads/2017/08/Ćwiczenie-na mięsień pośladkowy średni

Ćwiczenie nr 3. Wzmacnianie mięśnia pośladkowego średniego.
Bibliografia:
  1. Anatomia człowieka. Adam Bochenek, Michał Reicher
  2. The functional anatomy of the iliotibial band during flexion and extension of the knee: implications for understanding iliotibial band syndrome.
Zdjęcia:
  1. Visible body

 

Strona główna

Osteopatia

O mnie 

Kontakt

Kolano

Kolano – anatomia to podstawa

Wpis o kolanie musiał się tu pojawić. W swojej praktyce zawodowej rehabilitowałem mnóstwo pacjentów z problemami stawu kolanowego, dlatego też chcę podzielić się z Wami wiedzą na temat tego największego stawu naszego ciała. Aby dobrze zrozumieć problemy związane z tym stawem musimy przejść przez anatomię kolana i struktur je otaczających. O tym właśnie będzie dzisiejszy wpis.

Staw kolanowy

Kolano zbudowane jest z kości udowej, kości piszczelowej i rzepki (trzeszczki). Kości te pokryte są chrząstką, która zapewnia płynny ruch stawowy. Kości otoczone są torebką stawową, która jest silnie wzmocniona przez więzadła i ścięgna mięśni otaczających. W środku stawu znajduje się płyn stawowy.

Łąkotki

Są to struktury, które mają za zadanie pogłębić powierzchnie stawu i zwiększyć amortyzację podczas obciążania tego stawu. Mamy dwie łąkotki:

  • boczną
  • przyśrodkową

Obie przyczepiają się do kości piszczelowej i mają kształt półksiężyca. Łąkotka przyśrodkowa jest większa i częściej ulega uszkodzeniom niż łąkotka boczna.

Więzadła kolana

Najważniejszym zadaniem tych struktur jest stabilizacja stawu. Do głównych więzadeł kolana zaliczamy:

  • Więzadło rzepki
  • Więzadła krzyżowe (przednie i tylne)
  • Więzadła poboczne (strzałkowe i piszczelowe)

Więzadło rzepki łączy kość piszczelową z rzepką i przenosi obciążenia związane z prostowaniem kolana.

Więzadła krzyżowe (przednie i tylne) znajdują się wewnątrz stawu. Są to więzadła, które zapobiegają przedniemu i tylnemu wysunięciu piszczeli. Przez niektórych autorów więzadło krzyżowe przednie jest nazywane „oczami kolanami”, gdyż ma duży w udział kontroli i stabilizacji tego stawu.

Więzadła poboczne (strzałkowe i piszczelowe) wzmacniają bocznie torebkę stawową. Napinają się one szczególnie w kolanie, które jest wyprostowane, dzięki czemu ustalają pozycję stawu. W przypadku urazów tych więzadeł to więzadło poboczne piszczelowe częściej ulega naderwaniom.

 

KolanoZdjęcie nr 1. Więzadła i łąkotki stawu kolanowego.

Mięśnie wokół stawu kolanowego

Kolano to staw zawiasowy, w którym zachodzą ruchy prostowania i zginania oraz rotacji wewnętrznej i zewnętrznej. Za te ruchy odpowiedzialne są mięśnie otaczające ten staw. Mięśnie te można podzielić na grupy: mięśnie przedniej części uda, mięśnie tylnej części uda, mięśnie przyśrodkowej części uda. Wszystkie te mięśnie mają za zadanie poruszać stawem kolanowym, jak również odpowiadają za stabilizację tego stawu.

Do grupy przedniej uda zaliczamy głównie mięsień czworogłowy. Odpowiada on za wyprost kolana. Ścięgno tego mięśnia przechodzi na rzepkę i kończy się na guzowatości kości piszczelowej.

Do grupy tylnej uda zaliczamy mięśnie: półścięgnisty, półbłoniasty i dwugłowy uda. Odpowiadają one za zgięcie w kolanie oraz za rotację kości piszczelowej względem udowej.

Do grupy przyśrodkowej zaliczamy mięśnie: przywodziciel wielki, długi, krótki i smukły. Odpowiadają one głównie za przywiedzenie kolan do siebie.

kolano

   Zdjęcie nr 2. Mięśnie przedniej i przyśrodkowej części uda.
kolanoZdjęcie nr 3. Mięśnie tylnej grupy uda.

Pasmo biodrowo-piszczelowe

Jest to bardzo ważna struktura (nie jest to mięsień), która znajduje się z boku uda. Pasmo to od góry rozpoczyna się mięśniem napinaczem powięzi szerokiej, a kończy się po bocznej stronie piszczeli. Zadaniem tego pasma jest stabilizacja pozycji pionowej i usztywnienie kolana w położeniu wyprostowanym.

Te wszystkie elementy otaczające kolano, które krótko opisałem, znacząco wpływają na funkcjonowanie stawu kolanowego. Również w tych strukturach mogą powstawać uszkodzenia, które bedą powodowały ból i ograniczenia w stawie kolanowym.

W kolejnych wpisach będę opisywał główne dolegliwości w obszarze kolana, jak i również skupię się na szczegółowej anatomii poszczególnych struktur otaczających kolano.

 

Źródła:

Anatomia człowieka. Adam Bochenek, Michał Reicher

Zdjęcia:

Atlas Visible Body

www.pexels.com

 

 

 

 

 

 

 

 

zmiany zwyrodnieniowe

Zmiany zwyrodnieniowe – ból pleców część III

Ból pleców ma różne przyczyny, a jedną z nich są na pewno zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa. Problem ten dotyczy w większości przypadków osób po 50 roku życia, nie mniej jednak ze względu na zwiększone obciążenie kręgosłupa poprzez pracę siedzącą, bóle pleców spowodowane zmianami zwyrodnieniowymi dotyczą również osób przed 50 rokiem.

Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa

Bóle pleców  spowodowane zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa mogą znacząco utrudnić życie. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa to stan, w którym dochodzi do zużycia tkanek tworzących staw. Chrząstka szklista, która wyściela powierzchnie w stawie ma niewielkie zdolności regeneracyjne. Do jej uszkodzenia może dojść w wyniku urazu, bądź stale powtarzalnego ruchu. W miejscu gdzie doszło do uszkodzenia powstaje inny rodzaj chrząstki, która nie jest tak dobrą strukturą do przenoszenia obciążeń, jak chrząstka szklista. Następstwem są dalsze postępujące uszkodzenia tego obszaru. Zmiany te dotyczą najczęściej stawy międzykręgowych kręgosłupa.

zmiany zwyrodnieniowe

Zdjęcie nr 1. Stawy międzykręgowe kręgosłupa

Przyczyny zmiany zwyrodnieniowych

Do przyczyn zmian zwyrodnieniowych, a w następstwie tego bólów pleców zaliczyć można nadmierne obciążenie kręgosłupa (szczególnie w skrzywieniach kręgosłupa), siedzący tryb życia, otyłość, praca fizyczna, zmiany po urazach kręgosłupa, zaburzenia odżywcze i hormonalne.

Objawy zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa

Ból pleców jest jednym z objawów zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa. Najczęściej występuje z rana i zmniejsza się w ciągu dnia w związku z aktywnością ruchową człowieka. Wieczorem znowu może ulec wzmożeniu. Często pacjenci uskarżają się na problemy ze snem i bóle, które budzą ich w nocy. Oprócz bólu bardzo częstym objawem jest uczucie sztywności kręgosłupa, szczególnie rano, bądź po dłuższym siedzeniu. Sztywność zmniejsza się wraz z rozpoczęciem aktywności ruchowej. Z powodu gorszej pracy stawów międzykręgowych dochodzi do ograniczenia ruchomości w odcinku kręgosłupa, który objęty jest zmianami zwyrodnieniowymi. O wiele trudniej jest wykonać skłon do przodu, bądź skręt tułowia. Promieniowanie bólu do kończyny dolnej może być również objawem zaawansowanych zmian, w tym przypadku w kręgosłupie lędźwiowym. Podstawowym badaniem w kierunku stwierdzenia zmian zwyrodnieniowych jest badanie rentgenowskie.

Ból plecówZdjęcie nr 2. Ból kręgosłupa lędźwiowego.

Ból pleców, a zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa

Ból w przypadku zmian w kręgosłupie może mieć podłoże zapalne. Jest to związane z procesami wytwórczymi zachodzącymi bezpośrednio w stawie międzykręgowym. Oprócz bólów o podłożu zapalnym mogą też występować bóle mięśniowo-powięziowe. Jest to następstwo zmian zachodzących w kręgosłupie. Mięśnie będą reagowały wzmożonym napięciem na to co dzieje w obszarze stawów międzykręgowych. Gdy zmiany w kręgosłupie są poważne bóle mogą pochodzić również od więzadeł, które stabilizują kręgosłup. O innych przyczynach bólów pleców możesz przeczytać tutaj: Ból pleców – część II i Ból pleców – część I.

Leczenie

Procesu zwyrodnieniowego nie da się cofnąć, można jedynie zmniejszyć szybkość niszczenia stawu. Podstawowe znaczenie ma odpowiednia profilaktyka. Jednym z profilaktycznych zadań jest poprawna pozycja w pracy.

poprawna pozycja siedząca

Zdjęcie nr 3. Poprawna pozycja siedząca.

Wskazany jest też racjonalny tryb życia, leczenie chorób zaburzających metabolizm tkanki kostnej, unikanie nadwagi i innych czynników niekorzystnie wpływających na stawy. Leczenie objawów tej choroby opiera się na zabiegach fizjoterapeutycznych, bądź osteopatycznych, ćwiczeniach ogólnousprawniających i leczeniu farmakologicznym (przeciwzapalnie i przeciwbólowo).

Źródła:
  1. http://bit.ly/2gWpEay
Zdjęcia:
  1. www.freepik.com

 

Strona główna

Osteopatia

O mnie 

Kontakt